İlgili Makaleler
BBC Türkçe'den Ece Göksedef'in haberine göre, 1992 yılında ODTÜ İnşaat Mühendisliği'nden mezun olduktan sonra Purdue Üniversitesi'nden burs alarak yüksek lisansını, ardından 2003 yılında NASA Guidance Control Analysis Group 'Jet Propulsion Laboratory'de doktorasını tamamladı. (JPL) çalışmaya başladı.
Burada geliştirilen algoritmalardan biri, 6 Ağustos 2012'de Mars'a ulaşan Curiosity aracının daha kapsamlı araştırılmasına önemli katkı sağladı.
Bugün Washington Üniversitesi ve Amazon Üniversitesi'nde, sahibi Jeff Bezos'un kurduğu uzay araştırma şirketi Blue Origin ile ortak bir proje yürüten Prof. Açıkmeşe, JPL'de yaklaşık 10 yıl çalıştı. Ancak JPL'den ayrılmasından 9 yıl sonra, Curiosity için geliştirdiği algoritma, 18 Şubat 2021'de Mars'a inen Perseverance uzay aracına da uyarlandı.
"Curiosity robotunu indiren ve son zamanlarda Perseverance robotunu indirmek için kullanılan dört önemli, temelde dört önemli var. Bir rehberlik kontrol sistemi algoritması var. Buna 'yedi dakikalık terör' diyorlar, atmosfere dokunma süresi ve yere iner. Bu algoritmalar uzay aracında otomatik olarak bazı kararlar alır ve uzay aracını kontrol eder. Işık hızında bir şey gönderdiğinizde, oraya ulaşmak yaklaşık 12 dakika sürer, ancak toplamda. İniş süresi 7 dakikadır. Bu nedenle uzaktan kumanda imkansız.
"Bir vinç, aracı yerden 20 metreye indiriyor ve o anda algoritmam uzay aracını kontrol etmeye başlıyor. O aracı jetlerle döndürmem ve oraya çarpmaması için olabildiğince uzağa uçurmam gerekiyor, onu uzak bir yere göndermem gerekiyor. Bunu yaparken robotu aşağıdaki tekerlek ile yakmamalıyım.
"Yakın bir yere düşürürseniz, robotik aracın inceleme yapmasını engelleyebilir, bir sürü soruna neden olabilir. Gazlar zarar verebilir. İyi kontrol etmezseniz yakın bir yere düşebilir ve o alanı kirletebilir. Çünkü robot orada araştırma yapacak. "; 2021'de 700 metreden fazla gönderildiğini söyledi. "Algoritmayı yeni araçlara uyum sağlayabilen Perseverance'e uyarlamak için en fazla bir saat çalışmalıydım" diyor.
"Kontrol rehberlik sistemlerinde bu tür işleri yapan sadece 10, 20 kişi var. Hepimiz birbirimizi tanıyoruz. Örneğin, SpaceX'e giderseniz, beni herkes tanıyor. Çünkü bu işi yapan çok az insan var."
"Mars'a inerken kendimizi gitmek istediğimiz yere yakın bulamıyoruz, kendimizi en az 6, 7 kilometre uzakta bulabiliriz. Yine o 6, 7 kilometre uçmak gerekiyor, paraşütü atmosferde açarsınız , bıraktığınız an, roketler açıldığında. Ciddi bir yanal uçuş yapmanız gerekebilir. Bu uçuşu yapmak o kadar kolay değil. O uçuşun gidişatını hesaplamak kolay bir iş değil. Özel bir Bu algoritmayı dünya üzerindeki uçuşlarda daha önce test etmiştik.Sonra SpaceX Buna benzer algoritmalar geliştirdi, onlara danıştım, benimle bu konuda çalışan arkadaşlarım gittiler ve orada çalışmaya başladılar. iniş bu algoritmalar üzerinde geliştirildi.
"Bir gün ziyaretime gittim orada arkadaş. 'Sizi hemen şimdi Elon Musk ile tanıştırayım, ama yaparsam doğrudan size bir iş teklif edecek' dedi. Hazır değildim, bu yüzden tanışmak istemedim. Ayrıca sorarsa 'hayır' demek istemiyorum ve şu anda hazır değilim. Kişisel nedenlerden dolayı akademik olmayı tercih ettim.
"Daha önce, SpaceX bana 2005'te gelip gelemeyeceğinizi sordu, ancak o zaman yeni ve küçük bir şirketti, cevap bile vermedim."
"Özel şirketler çok daha agresif. Harcıyorlar, çok dikkatli harcıyorlar, hata yapmak istemedikleri için muhafazakar davranıyorlar. Mesela ben bu fikri bulup 2004 yılında NASA'ya sundum. Algoritması hazırdı. her şey 2009'da. Aslında denediler ama kullanmamaları için yüzde 100 gerekmedikçe ellerinden geleni yapıyorlar.Her yeni teknoloji bir risk … Özel şirketler 'bana avantaj verirse kullanırım' diyorlar
"Şu anda NASA ve Blue Origin ile ortak bir projemiz var. Blue Origin, 2, 3 yıl içinde ileride Ay'a insansız bir uzay aracı gönderecek. NASA, bu araca iniş sırasında bir grup teknolojiyi de test edecek. Teknik olarak orada test edecekleri birçok algoritmaya liderlik ediyorum. "Röportajın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
