Anayasa Mahkemesi (AYM),hakaret suçlarında uygulanan "Önödeme" düzenlemesini eşitlik ilkesine aykırı bularak iptal etti. Bu karar, özellikle dini değerlere hakaret ve kamu görevlilerine yönelik hakaret arasındaki farklı uygulamalar nedeniyle tartışma yaratmıştı. CHP'li milletvekillerinin ve asliye ceza mahkemelerinin başvurusu üzerine yapılan inceleme sonucunda, AYM, kamu görevlilerine yönelik hakaret fiillerinin aynı kapsamda değerlendirilmemesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna hükmetti.

İptal Gerekçesi: Eşitlik İlkesi İhlali

AYM'nin iptal kararının temelinde, Türk Ceza Kanunu'nda yer alan "Önödeme" düzenlemesinin, dini değerlere hakaret suçlarında uygulanmaması, ancak kamu görevlilerine yönelik hakaretlerde uygulanması arasındaki çelişki yatıyor. Mahkeme, bu ayrımın Anayasa'nın eşitlik ilkesini ihlal ettiğine karar verdi. 2024 Kasım ayında çıkarılan "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" ile Türk Ceza Kanunu'na eklenen düzenlemeler, görüntülü veya sesli kayıtla dini değerlere hakaret suçlarında önödeme yapılmasına izin vermiyordu. Ancak, aynı yöntemle kamu görevlilerine hakaret edilmesi bu kapsam dışında bırakılmıştı.

Türk Ceza Kanunu'nun "Önödeme" başlıklı maddesine göre, adli para cezası veya altı aydan az hapis cezası gerektiren suçlarda, belirlenen tutarların ödenmesi durumunda kamu davası açılmıyor. İtiraz konusu olan düzenlemeyle, dini emirlere uyma ve kutsal değerlere yönelik görüntülü-sesli hakaret suçlarına bu önödeme istisnası getirilmişti. AYM, bu ayrımın Anayasa'daki eşitlik ilkesine aykırı olduğuna hükmetti. Yüksek Mahkeme, suçun kamu görevlisine karşı işlenip işlenmediğine bakılmaksızın, önödeme kapsamının farklılaştırılamayacağına karar verdi.

Önödeme Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Önödeme, Türk Ceza Kanunu'nda yer alan bir düzenleme olup, belirli suçlar için kamu davası açılmadan önce failin belirli bir miktar para ödeyerek yargılanmaktan kurtulmasını sağlar. Bu uygulama, genellikle hafif suçlar için geçerlidir ve yargılama sürecini hızlandırmayı amaçlar. Önödeme kapsamına giren suçlar genellikle adli para cezası veya altı aydan az hapis cezası gerektiren suçlardır. Ancak, bazı suçlar bu kapsamın dışında bırakılmıştır.

• Adli Para Cezası: Suçun karşılığında ödenmesi gereken para cezasıdır.
• Hapis Cezası: Suçun karşılığında belirli bir süre hürriyetten yoksun bırakılmadır.
• Kamu Davası: Bir suçun işlenmesi halinde devlet tarafından açılan davadır.

AYM'nin bu kararı, hakaret suçlarında önödeme uygulamasının nasıl olması gerektiği konusunda yeni bir tartışma başlatmıştır. Kararın, Resmi Gazete'de yayımlandıktan 9 ay sonra yürürlüğe girecek olması, yasal düzenlemeler için bir geçiş süreci tanımaktadır.

Bu iptal kararı, hukuk çevrelerinde geniş yankı uyandırırken, benzer davalara emsal teşkil edebileceği düşünülüyor. Anayasa Mahkemesi'nin bu kararıyla, hakaret suçlarında eşitlik ilkesinin daha etkin bir şekilde korunması hedefleniyor. Kararın yürürlüğe girmesiyle birlikte, yasal düzenlemelerde de değişiklikler yapılması bekleniyor.